Ο άνθρωπος μες στην πανδημία καλείται να διαχειριστεί ένα νέο πλαίσιο ζωής που του επιβάλλεται έξωθεν και δεν του δίνει την ευκαιρία της απόλυτης προσωπικής επιλογής. Το «απόλυτη», βέβαια, στη ζωή είναι κάτι σχετικό.
Όλοι αντιμετωπίζουμε μια αόρατη απειλή στην καθημερινότητα, που ονομάζεται «λοίμωξη από ιό». Από μόνος του αυτός ο κίνδυνος έρχεται να ενεργοποιήσει αρχέγονα άγχη επιβίωσης. Κάτι άγνωστο μας χτυπάει την πόρτα και οφείλουμε να διαφυλάξουμε την ακεραιότητα της ύπαρξής μας. Ανάλογα με την προσωπικότητά του, ο καθένας ενεργοποιεί διαφορετικούς μηχανισμούς άμυνας. Πχ, ένας πιο νευρωτικός από μας, αντιδρά αρχικά με άγχος ελέγχου, πώς δηλαδή θα καταφέρει να οργανώσει την καθημερινότητά του στα νέα δεδομένα. Ένας άλλος, με μια πιο καχύποπτη δομή προσωπικότητας, καταφεύγει στον μηχανισμό άμυνας της σχάσης και νιώθει αυτόματα ότι διώκεται η ελευθερία του και πίσω από όλα κρύβεται μια ύπουλη ομάδα ανθρώπων που του αποκρύπτει την αλήθεια. Το πρώτο εμφανίζεται ως πιο ώριμη αντιμετώπιση, ενώ το δεύτερο χαρακτηρίζεται από αρχαϊκά – ανώριμα στοιχεία.
Τα άγχη που εκλύονται από τον φόβο μόλυνσης, το αίσθημα αδιεξόδου, απώλειας της ελευθερίας, από τον περιορισμό των διαπροσωπικών σχέσεων και την απώλεια της εργασίας, μπορούν να οδηγήσουν σε έκλυση, επιδείνωση ή υποτροπή ψυχιατρικών συμπτωμάτων, αγχωδών, ψυχωτικών ή καταθλιπτικών, ανάλογα με τις άμυνες και τις συνθήκες στις οποίες ζει ένας άνθρωπος. Κυριαρχεί η ματαιότητα: «Τι ζωή είναι αυτή, που στερείται επαφής, ελευθερίας, «κανονικότητας»»;
Βλέποντας όλες τις παραπάνω επιπλοκές, μπορούμε να προτείνουμε τεχνικές που θα καταστήσουν ομαλότερη την προσαρμογή από μια απεριόριστων δυνατοτήτων πραγματικότητα σε μια πιο πλαισιωμένη, προστατευτική νέα μορφή της.
Πρώτον, ένα εσωτερικό πλαίσιο σώζει. Ανεξάρτητα με το τι συμβαίνει έξω, υπάρχει η εσωτερική οργάνωση της καθημερινότητάς μου. Αν, φυσικά, ξαπλώνω, τρώω και βλέπω τηλεόραση όλη την ημέρα, δε θα βιώσω ανώδυνα το 24ωρό μου. Βάζω μικρούς, δυνατούς στόχους. Η μάθηση, η ανάγνωση, η άσκηση, η βόλτα σώζουν. Δεύτερον, η επικοινωνία με τους ανθρώπους μου μπορεί να με στηρίξει. Μιλάω στην κάμερα, προσπαθώ να μοιράζομαι την καθημερινή μου δυσφορία, εκφράζω την αγάπη μου. Επενδύω στον χώρο του σπιτιού, καταγίνομαι με δραστηριότητες που τις είχα σε εκκρεμότητα. Παίρνω απαραίτητες προφυλάξεις, αλλά δεν αποφεύγω τις μικρές αποδράσεις από το σπίτι, προκειμένου να πάρω καθαρό αέρα. Κάνω σχέδια για το μακροπρόθεσμο μέλλον, διακρίνοντας ποια πρώτα μέτρα που μπορώ να πάρω τώρα, θα μου σιγουρέψουν το επιθυμητό μελλοντικό αποτέλεσμα. Παρατηρώ τον εαυτό μου, ενθαρρύνοντάς τον να ζητήσει βοήθεια από ειδικό, αν εμφανιστούν συμπτώματα που δηλητηριάζουν την μέρα και το συναίσθημά μου. Δεν αφήνω τις σχέσεις μου, το σώμα μου, το πνεύμα μου να τελματώσουν. Αν έχω ψυχοθεραπευτική σχέση ήδη, δεν την διακόπτω, την διατηρώ ως σημείο αναφοράς με όποιο μέσο μπορώ.
Κακά τα ψέματα, η χαρά της ζωής βρίσκεται στο μοίρασμα, στη χειραψία, το φιλί τον έρωτα και τις διαδραστικές δραστηριότητες. Η απομόνωση και η αποστείρωση δεν αποτελούν στοιχείο της ύπαρξης. Ακόμα, όμως, και σ΄αυτή τη δύσκολη φάση, που πρέπει να βάλουμε μια σκληρή νοητή γραμμή ανάμεσά μας, ας μην αφήσουμε τη ζωή να γλιστρήσει από τα χέρια μας. Γιατί, αλλιώς, μπορεί να πεθάνουμε όχι από ιογενή λοίμωξη, αλλά από μοναξιά και απώλεια στόχου. Στόχος μας να μείνουμε άσηπτοι, αλλά ποτέ άσηπτοι νεκροί, όπως πολλοί νιώθουμε σήμερα.